برای حل بحران مسکن در ایران چه باید کرد؟

ثانیاً نهادهای حاکمیتی، بایستی ساخت ‌وساز در مناطقی که با مازاد عرضه روبه‌رو هستند را به نحوی تنظیم گری کنند که سفته‌‌‌بازی در بازار مسکن مهار شود تا مسکن مانند بسیاری از کشورهای دیگر، از کالای سرمایه­ای به کالای مصرفی تغییر ماهیت دهد. برای مثال در فرانسه، اگر خانه­ای صرفاً با دید سرمایه گذاری تهیه شود و خالی بماند، مالکش بایستی معادل با 25 درصد از هزینه اجاره همان ملک را به عنوان مالیات بپردازد و یا در آمریکا  چنانچه خانه­ای خالی بماند، بایستی سالیانه معادل 10درصد از ارزش کل ملک به عنوان مالیات پرداخت شود. با این نوع سیاستهای تنظیم گرانه، اکنون در بسیاری از کشورهای دیگر سفته بازی در بازار مسکن را مهار کرده­اند. در این خصوص می­توان به آمار خانه­های خالی در دو شهر تهران و لندن اشاره کرد که تعداد خانه­های خالی تهران با وجود جمعیت تقریبا مساوی با لندن، بیش از ده برابر خانه­های خالی لندن است (لندن کمتر از 30 هزار و تهران بیش از 300 هزار خانه خالی دارد).

در دیدار مقام معظم رهبری با دولت محترم در روز گذشته، ایشان از وضعیت فعلی مسکن در کشور ابراز گلایه کردند و چنین فرمودند که “بخش مسکن یکی از اولویت ها است، مسکن خیلی مسئله مهمی است؛ بنابراین به مسئله مسکن باید رسید. ما در قضیه مسکن خیلی عقبیم، نتایجش را هم دارید می بینید. قیمت خانه، اجاره خانه سرسام آور است. خب مردم واقعاً در زحمت هستند. یکی از اولویت های قطعی در مسائل اقتصادی، بخش مسکن است”. متاسفانه وضعیت مسکن در ایران بحرانی شده است به نحوی که اکنون سهم هزینه‌های مسکن در سبد خانوارهای شهری ما، بین ۶۰ تا ۷۰ درصد است در حالی که متوسط جهانی این شاخص فقط ۱۸ درصد است؛ طبق برخی آمارهای بین المللی، به لحاظ شاخص دسترسی به مسکن نیز فقط شش کشور دیگر هستند که پایینتر از ایران قرار دارند. لذا بازنگری اساسی و عاجل در سیاستهای اشتباه دهه­های گذشته، حیاتی است. پیرو گلایه دیروز رهبر معظم انقلاب، در این نوشتار به این موضوع پرداخته شده است که چرا به اینجا رسیده­­ایم و چه کنیم که این وضع نابسامان، سامان یابد؟

پ- دلیل موارد فوق آن است که طی سالهای گذشته، نظام ضوابط حاکم بر بازار مسکن به نحوی عمل کرده است که سازنده‌‌‌ها برای کسب سود قابل قبول، ناگزیر به ساخت‌وساز در مناطقی هستند که ارزش قیمت مسکن در آنها تناسبی با قدرت خرید اغلب افراد جامعه و متقاضیان مصرفی ندارد و این امر، سبب شده تا گرچه دائماً بر تعداد واحدهای مسکونی در شمال شهر افزوده ­شود ولی بخش قابل توجهی از این واحدها صرفاً با دید سرمایه­ای و نه مصرفی ساخته می­شوند و به همین دلیل، تعداد واحدهای خالی در مناطق برخوردار کلانشهرهای ما دائماً در حال افزایش است؛ آمارها نیز بیانگر آن است که اغلب واحدهای خالی، از نوع خانه های لوکس و با متراژ بالا هستند که پراکنش این نوع خانه­ها، اغلب در مناطق مرفه کلانشهرها به ویژه تهران متمرکز است.