تحلیل روانشناختی و جنایی سریال خون‌سرد/خونِ‌سرد یا خون‌سرد

یکی از نکات جالب زندگی دکتر” کسری کیا” نخواستن فرزند به عنوان شرط او برای ازدواج است. در یکی از سکانس‌ها بیان می‌دارد که می ترسم فرزندم مثل من بدون پدر بزرگ شود و آسیب ببیند. او که خود را یک مصلح اجتماعی در نظر گرفته و می داند احتمال دارد در آینده توسط پلیس دستگیر شود به هیچ وجه حاضر به بچه‌دار شدن نیست. حتی در جایی که همسرش بیان می‌دارد که از لحاظ پزشکی فرصت زیادی به دلیل بیماری برای فرزنددارشدن نداریم، قبول نمی‌کند. این مورد از تاثیر نداشتن پدر و آسیبی عمیق که از این موضوع دیده و بر اساس ویژگی‌های شخصیتی‌اش، یعنی ترس از مسئولیت‌پذیری نشات می‌گیرد.   

یکی از سریال‌های موفق در ژانر جنایی، سریال خون سرد که آخرین قسمت آن در روز جمعه 25 آذرماه در شبکه‌های خانگی پخش شد.  

یکی از موارد اصلی دیگر، پزشک بودن قاتل سریال است.این موضوع از دو جنبه قابل بررسی است؛ اول اینکه همان طور که در سکانس‌هایی  از گذشته کسری مشاهده می‌کنید او علاقه بسیاری به جراحی داشته تا جایی که با شکافتن بدن جانوران کوچک خود را سرگرم می‌کند و از طرفی این سرگرمی‌های دوران کودکی راهی برای تخلیه هیجانی از طریق تماشای زجر یک موجود زنده است و همچنین این پزشک شدن به ویژه، ورود به پزشکی قانونی، به صورت هدفمند و رسیدن به پرونده‌های آزار و اذیت زنان و به قتل رساندن آزارگران است. البته پزشک و قاتل شدن یک رابطه دوسویه برای قاتلان سریالی است و تاثیر متقابل دارد که این موضوع در تحلیل‌های اف بی ای در خصوص قاتلان سریالی نوع منظم یافته که پزشک و روانپزشک هستند آورده شده است.

اما از سویی دیگر اگر از زاویه شخصیت سرگرد امیرعلی طلوعی به داستان «خون‌سرد» نگاه کنیم، به شباهت‌های این سریال با «هانیبال» می‌رسیم. مجموعه‌ای آمریکایی که در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ از سوی سونی پیکچرز منتشر شد و طرفداران بسیار زیادی در سراسر جهان داشت. «هانیبال» داستان یک مامور باهوش اف بی آی بوده که پس از مدتی برای حل پرونده‌هایش سراغ دوست روانپزشکش می‌رود. اما غافل از این‌که خود این روانپزشک قاتل اصلی همه پرونده‌های قتل است. مامور اف بی آی سریال هانیبال هر روز با دوستش معاشرت می‌کند و از او مشاوره می‌گیرد، اما نمی‌داند قاتل سریال که مدام در تعقیب آن است و نمی‌تواند دستگیرش کند، همین روانپزشک است. این روند داستانی و شخصیت پردازی دقیقا در سریال «خون‌سرد» هم استفاده شده است. اینجا سرگرد طلوعی به جای مامور اف بی آی است و با “کسری کیا” که قاتل اصلی سریال است، رفاقتی دیرینه دارد. او تمام پرونده‌هایش را برای کارهای تشخیص هویت، به دست او می‌سپرد، غافل از اینکه خود کسری عامل بسیاری از جنایت‌ها است.

در زیر مجموعه ژانر جنایی، فیلم‌ها و سریال‌های پلیسی و دلهره‌آور است. فیلم‌های پلیسی نوعی از فیلم‌های ژانر جنایی هستند که در آن‌ها حضور پلیس و نماینده قانون بسیار بارز است و عموماً قهرمان خلاف‌کار یا رو در روی پلیس قرار می‌گیرد و یا خود پلیس و مأمور قانون یکی از قهرمانان فیلم است. فیلم‌های دلهره‌آور نوعی دیگر از این ژانر، در روند کشف حقیقت و مواجهه با جنایت، تعلیق بسیاری دارند و همچنین در به‌وجودآوردن احساس دلهره و ترس در تماشاگر به ژانر وحشت نزدیک می‌شود. رمز و رازها بیشتر هستند و کشف حقیقت نه‌تنها سخت‌تر است بلکه قهرمان فیلم را در موقعیت‌هایی ترسناک و غیرقابل ‌پیش‌بینی قرار می‌دهد. بسیاری از این فیلم‌ها و سریال‌ها قهرمانان بی‌رحم دارند که بار اصلی دلهره را به فیلم تزریق می‌کند. سریال خون سرد از این دسته سریال‌هاست. این سریال برای علاقه‌مندان به سریال‌های جنایی، با کمی تفاوت‌، نسخه ایرانیزه سریال‌های دکستر و هانیبال است. در سریال «خون‌سرد» در واقع با دو شخصیت اصلی روبرو هستیم؛ یک  “کاراگاه پلیس” و پزشک شاغل در پزشکی قانونی. در سریال «دکستر» که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۳ پخش شد، پزشک قانونی به نام دکستر به دلیل مسایلی که در کودکی برایش اتفاق افتاده، علاقه‌مند خون و کشتن آدم‌ها شده است. حالا او با استفاده از موقعیت شغلی خود، قاتلانی که از سیستم قانونی کشور گریخته‌اند را به دام می‌اندازد و با روش خودش آن‌ها را می‌کشد و سلاخی می‌کند. در سریال «خون‌سرد» دقیقا با همین شخصیت روبرو هستیم. دکتر “کسری کیا” به دلایلی که ریشه آن در کودکی اوست، افرادی که به زنان تعرض می‌کنند و در کوتاه مدت به دام پلیس نمی‌افتند را می‌رباید و آن‌ها را به طرز فجیعی به قتل می‌رساند. می‌توان گفت در انگیزه‌ دکستر و دکتر کیا، فضایی که جنایت در آن انجام می‌شود، شباهت‌های زیادی وجود دارد. دکستر خوش‌پوش است و موقعیت اجتماعی‌اش او را تبدیل به یک شخصیت کاریزماتیک کرده، دکتر کیا هم با وجود این‌که از نظر ظاهری هیچ شباهتی به بازیگر دکستر ندارد، اما خوش‌پوش است، ورزش می‌کند و همان سطح اجتماعی و مقبولیت را دارد.     

در تعریف ژانر جنایی آمده است؛ فیلم‌هایی که یک جنایت را محوریت خود قرار می‌دهند و در واقع شرح یک جنایت هستند، خواه دزدی و قتل باشد، خواه انتقام‌جویی و یا کشتارهای دسته‌جمعی.

یکی از جذابیت‌های این سریال که شاید یکی از عوامل اصلی محبوب شدن قاتل نیز است، از بین بردن افرادی بانفوذ ولی جنایتکار است که کمتر توسط پلیس و سیستم‌های قضایی دستگیر و به مجازات می‌رسند به طوری که در پایان سریال، سکانس‌های دستگیری دکتر “کسری‌کیا” توسط نزدیک‌ترین دوستش سرگرد طلوعی، برای بیننده خوشایند نیست و ذهن بیننده درگیر این است که منطق پلیس را از زبان سرگرد بشنود و از دستگیری قاتل خوشحال شود، ولی متاسفانه این نوع پایان بسیار ساده‌انگارانه است و بیننده را قانع نمی‌کند و ذهن بیننده با قهرمان داستان یعنی قاتل سریالی دکتر “کسری کیا” و وارثش رعنا به پایان می‌رسد.  

مورد دیگر که در خصوص قاتلان سریالی بوده و در وجود کسری نیز دیده می‌شود، هوش و نظم بالای او در انجام قتل‌هاست، به طوری که کمترین نشانه‌ای از خود به جا نمی‌گذارد و سیستم پلیس آگاهی را دچار فرسایش می‌کند. البته در گذشته که توان نرم افزاری پلیس زیاد بالا نبود، دستگیری قاتلان سریالی منظم یافته، به شدت سخت بود به ویژه در دهه 80 و 90 میلادی که خیلی از پروندها سال‌ها به طول می‌انجامید یا اینکه خود قاتل عمدا اقدامی را انجام می داد که دستگیر شود. حتی برخی از قتل‌های سریالی از جمله پرونده معروف به زودیاک، هر چند به نتایج خوبی رسید ولی بسته نشد. اما امروز همان‌طور که در سریال به خوبی نشان داده شده سیستم‌های هوشمند زیادی برای بررسی این مدل پرونده‌ها وجود دارد و مدت زمانی که قاتل دستگیر می‌شود نسبت به گذشته بسیار کاهش یافته است و فقط قاتلان با هوش بالا و منظم دیرتر دستگیر می‌شوند، که دکتر کیا نیز از همین دسته قاتلان است و با نزدیک شدن به پلیس، به خوبی از چنگال قانون فرار می‌کند.

دکتر کیا به عنوان قاتل سریال، ترکیب اختلال شخصیت ضداجتماعی  و خودشیفته است. دو اختلالی که در بررسی های جنایی قاتلان سریالی بیشترین جامعه آماری را به خود اختصاص داده‌ و در شخصیت دکتر کسری کیا به خوبی با نقش آفرینی بازیگر ارزشمند امیر آقایی به نماش درآمده است. فریب‌کاری و دروغ‌گویی، تکانشی بودن، تحریک‌پذیری و پرخاشگری، فقدان احساس گناه و اضطراب، فقدان پندگیری از تجارب منفی، عدم پشیمانی، فقدان مسئولیت در قبال همسر و فرزندان، حفظ رفتار شغلی با ثبات، هوش متوسط یا بالاتر از متوسط، خود محوری و خودخواهی، شکست در ارتباط مبتنی برمحبت با همسرش از ویژگی های شخصیت ضد اجتماعی اوست. دروغ‌گویی بیمارگونه و استفاده از رفتارهای دست‌کاری شده، دو هسته‌ی ویژگی شخصیتی افراد ضد اجتماعی است که در نقش دکترکیا به خوبی بارها نشان داده شده است. از سویی با ویژگی‌هایی مانند حس خود بزرگ‌بینی و دیدگاه متکبرانه، اشتغال ذهنی درباره‌ی موفقیت‌های نامحدود، احساس قدرت، زیبایی، مستحق بودن و احساس منحصر به ‌فرد بودن، فقدان همدلی، روابط استثمارگری برای رسیدن به اهداف خود در زمره قاتلان سریالی خودشیفته قرار می‌گیرد.