استفانو مانکوزو
سه رنگ، زمانهای متفاوت ثبتشدهی ECOSTRESS را با سایههای تاریکی نشان میدهند که نشانهی فعالیت گیاهی بیشتر هستند.
بیدارشدن گیاهان بهلطف رادیوسنج حرارتی اکوسیستم در ایستگاه فضایی (ECOSTRESS) از فضا دیده شد. این ابزار که در ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) قرار دارد، با اندازهگیری دما و ردیابی فرایندهایی مثل تبخیر و تعرق، میتواند سلامت پوششی گیاهی روی زمین را بررسی کند.
تصاویر دریافتی از فضا در سال ۲۰۱۹ نشان دادند که چگونه گیاهان نزدیک دریاچهی سوپریور در ایالات متحده، میتوانند افزایش فعالیت را در وقت صبح هنگام «بیدارشدن» افزایش دهند. همچنین براساس یافتههای دانشمندان ISS، گیاهان نزدیک به مرز آبی صبح زود از خواب بیدار میشوند و علائم فعالیت را زودتر از گیاهان دور از آب نشان میدهند.
چنین مشاهدههایی مانکوزو را بر آن داشت تا پرسشهایی را دربارهی احتمال وجود خودآگاهی در گیاهان مطرح کند. بهباور وی، اثبات یا رد آگاهی در گیاهان بدون داشتن تعریف واضحی از معنای این پدیده دشوار است. مانکوزو میگوید: «بهسختی میتوان دربارهی آگاهی سخن گفت؛ زیرا حتی دربارهی خودمان واقعاً نمیدانیم خودآگاهی چیست. بااینحال، برای صحبت دربارهی آن بهعنوان خصوصیتی بیولوژیکی، یک رویکرد وجود دارد. خودآگاهی پدیدهای است که همگی ما داریم؛ مگر زمانیکه خیلی عمیق میخوابیم یا وقتی از هوش رفتهایم.»
مانکوزو کار خود را با بررسی حساسیت گیاهان به بیهوشی شروع کرد و متوجه شد که میتوان گیاهان را با همان بیحسکنندههایی بیهوش کرد که روی انسان جواب میدهند. وی میافزاید: «این نتیجه بسیار شگفتآور است؛ زیرا همیشه تصور میشد که خودآگاهی پدیدهای مرتبط با مغز است؛ اما فکر میکنم خودآگاهی و هوش هر دو تجسم بیشتری دارند و به کل بدن مربوط میشوند.» دربارهی خواباندن گیاهان، تیم مانکوزو باور دارد که میتواند تا پایان سال ۲۰۲۳ به این هدف دست یابد.