وی میگوید: «علی رغم اینکه کاشان شهر جهانی نساجی شده، اما کارگاهها و دستگاهها محدود است، تا حدود ۶۰- ۷۰ سال پیش در همین محله حدود ۸۰۰ کارگاه مخمل بافی بود، اما امروز هنرمندی باقی نمانده که این هنر را ادامه دهد، در همین کارگاه سه نفر آموزش دیدند که یکی دنبال کار دیگری رفت، یک نفر خودش کارگاه زد و یک نفر هم اینجا مشغول است. قبلاً توریستهای بیشتری از کشورهای فرانسه، آلمان، هلند، ایتالیا، بلژیک و… میآمدند و از محصولات ما خریداری میکردند، اما امروز پای گردشگر چینی به ایران باز شده که آب معدنی داخل یخچال را نمیخورد تا کمتر هزینه کند.»
با توجه به ثبت کاشان به عنوان جهان شهر نساجی، امید است تا حمایت های مادی و معنوی بیشتری شامل حال هنرمندان کاشانی شود، صادرات صنایع دستی به راحتی میتوان به اندازه درآمد نفت ارزآوری داشته باشد و بدون شک احیای هنرهای بومی و سنتی ایرانی و تلاش برای جان گرفتن این هنرها می تواند به رونق اقتصادی و فرهنگی ایران هم کمک کند.
انتهای پیام/
در حال حاضر ۲۵ کارگاه نساجی سنتی در حوزههای رنگرزی، زری بافی، مخمل بافی، شعربافی و… در شهرستان کاشان فعال است، اما همچنان هنرمندان این حوزه از عدم توجه جوانان به این هنر اصیل گلایه دارند.
محمد خراسانی زاده یکی از پیشکسوتان هنر شَعربافی است که بعد از بازنشستگی، همچنان با برادر خود در کارگاهی کوچک به پیشه سابق خود ادامه داده، میگوید شغل پدری اش بوده و از ۱۲ سالگی این هنر را دنبال کرده است.
وقتی از او درباره شَعربافی میپرسم، میگوید: «این هنر یکی از صنایع نساجی سنتی است که در کاشان ریشهای کهن دارد، نوعی پارچه از جنس ابریشم که در بافت آن از نقشه خاصی استفاده نمیشود. پارچههای شَعربافی از ابریشم طبیعی است که بیشتر برای لباسهای زنانه استفاده میشود.»
هنرمندان زری بافی به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسند
این در حالی است که زری بافی و مخمل بافی جزو هنرهای کهن ایرانی به شمار میروند که سبقهای طولانیتر از هنر شَعر بافی دارند، قدمت مخمل بافی به دوران اولیه اسلامی و تاریخ زری بافی در ایران به ۲ هزار سال قبل بازمی گردد، هنری که در دوران ساسانی و صفویه به اوج خود میرسد و بیشتر برای تزئین کاخ ها، لباس شاه و درباریان مورد استفاده قرار میگرفته است.
سری به یکی دیگر از کارگاههای نساجی در یک اقامتگاه بومگردی میزنم، جایی که در آن زری بافی و مخمل بافی هم رج میخورد و دستگاهی به قدمت ۶۰۰ سال در آنجا نخها را به پارچههایی مخملی و لطیف تبدیل میکند.
خبرگزاری برنا – سعیده اسدیان: اگر در کوچه پس کوچه های کاشان قدم زده باشید، حتماً صدای تقه های شیرین چرخ ریسندگی در کارگاه های نساجی به گوش تان خورده است، کارگاه هایی که در آن زنان و مردانی اصیل در تلاش هستند تا به پیکر کم جان یک هنر کهن، جانی دوباره ببخشند.
این هنرمند پیشکسوت کاشانی به عدم استقبال جوانها از این هنر اصیل اشاره میکند و میگوید: «جوانها دنبال این کار نمیآیند، چون درآمدی ندارد، مسئولانی هم که به کارگاهها سر میزنند از جوانها حمایت میکنند، من برای دریافت وام برای کارگاه به بانک مراجعه کردم، اما گفتند سن ما بالا رفته و وام به ما تعلق نمیگیرد، گفتند جوان ترها باید بیایند.»
وی میگوید: «بیشتر مشتریهای کارگاه ما گردشگرها و توریستهای خارجی هستند، ما پارچه خام را تولید میکنیم و آنها برای دوخت مانتو و روسری یا استفاده به عنوان رومیزی آن را خریداری میکنند، هر قواره ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان قیمت دارد و بافت دو متر از این پارچه یک صبح تا ظهر زمان میبرد.»
اینجا کاشان است، شهری که چندی پیش از سوی شورای جهانی صنایعدستی به عنوان شهر جهانی منسوجات سنتی به ثبت رسید، نساجی کاشان با تاریخ سیلک گره خورده و پیشینه چندین هزار ساله دارد.
چرخ شَعربافی را به کار میاندازد و همانطور که میبافد، زیر لب میگوید: «ما را از کار افتاده میدانند…»
وجود ۵ اثر میراث جهانی یونسکو مربوط به کاشان و موفقیت هنرمندان کاشانی در دریافت ۱۸ نشان از سازمان یونسکو و شورای جهانی صنایع دستی و دریافت ۶۰ نسان ملی مرغوبیت صنایع دستی و همچنین فعالیت هنرمندان و صنعتگران کاشانی در بیش از ۷۰ رشته صنایع دستی همچون شَعربافی، زری بافی، مخمل بافی، زیلو بافی، سفالگری، کاشی کاری، گره چینی و … بخشی از کتاب افتخارات این دیار کهن است.
عدم استقبال جوان ها از هنر اصیل ایرانی
قدمتی به بلندای تاریخ
بافندگان برای حضور در جشن شهر جهانی نساجی به تالار شهر رفته اند، راهنمای اقامتگاه شروع به توضیح میکند و میگوید: «متأسفانه هنرمندان زری بافی به تعداد انگشتان یک دست هم نمیرسند، پیشکسوت این عرصه استاد سید خلیل یالله یکی از چند مخملف باف باقی مانده در ایران است که اکنون به دلیل کهولت سن خانه نشین شده و پسرش به جای او نشسته است.»