در میان شرکت کنندگان حاضر در جلسه امسال برای اولین بار از کشورهای لبنان، عراق، سوریه و بحرین مداحانی حضور داشتند و در واقع این دیدار یک دیدار بین المللی بود و با حضور ملیت ها و قومیت های مختلف مادحین شکل گرفت که از این جهت هم یک نوآوری رخ داد.
به روح قاسم سلیمانی درود
خدا مهمان قلب بنده است
شوکت شام و فر بغداد رفت سطوت غرناطه هم از یاد رفت
امید از چشمه جانت روان
خاطرم هست حضرت آقا خودشان به حقیر فرمودند در نوحه کارهایی انجامشده، منتها نوحهی خوب و متعالی همان نوحههای اوّل انقلاب است. فرمودند در یزد و جهرم نوحههایی خوانده میشد که یک بندش به اندازهی ده منبر مطلب داشت، ولی الآن از این نوحهها خبری نیست. صرفاً یک عاطفه است، آن هم عاطفهای در یک موضوع خاص که اگر یکبار گفته شود، کفایت میکند و نیاز نیست در همهی نوحهها باشد.
وفا به کوچه باغ خطبه تو
که چشمت تا سحر به شوق حق نخفت
شده آل سعود آواره تر
یا مولاتی یا زهرا
یا مولاتی یا زهرا
البته من به شکل کلی با اشعار امروزی و مرثیه مخالف نیستم. خیلی از این اشعار مربوط به حسرت و دوری از کربلاست و بعضیهایش هم قشنگ است و با آن گریه میکنیم، امّا اگر نگاه تکبُعدی به عاشورا داشته باشیم و بقیهی زوایای عاشورا را نبینیم، جفا به عاشوراست. الآن خیلی از شعرها و نوحههای ما فقط دربارهی فراق از کربلاست. زیارت امام حسین علیهالسلام افضل زیارات است و همهی ما مشتاقش هستیم، امّا عاشورا فقط در فراق و دلتنگی زیارت کربلا خلاصه نمیشود. ما سخنان نابی از امام حسین علیهالسلام داریم که پُر از مضمون و حرف است. رجزخواندن امام حسین علیهالسلام، حضرت عباس، قاسمابنالحسن، علیاکبر و بقیهی اصحاب پُر از حماسه است؛ حماسهای که جوانان ما به آن نیاز دارند. نباید از این محتوا غفلت شود.
همیشه پیرو خمینی میشود
دل از توحید ناب آکنده است
عالم کجا و منقبت دختر رسول
گوشه از مصاحبه حجه السلام جواد محمد زمانی با سایت دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری؛
هلا مقاومت ادامه دارد
اگر برپا کند منافق صد مصاف
شاعر باید ببیند اهم موضوعات مهم چیست، یکی از مشکلات شعرای روشنفکر همین است که موضوعات را الاهم فالاهم نمیکنند. مثلاً، گربهای در دنیا کشته میشود و برایش شعر میگویند، ولی نسبت به کشتهشدن هزاران نفر در افغانستان، پاکستان، عراق، سوریه، یمن و … هیچ واکنشی نشان نمیدهند. خب مشخص است که اولویت بندی نمیکنند. به قول خودشان میگویند ما در عالم سیاست و بحثهای حاکمیتی وارد نمیشویم، ولی در عالم سیاست هم وارد میشوند. منتها ظلم و ستمها را نمیبینند. درصورتی که دنیا پُر از ظلم به مسلمانان، ظلم به مؤمنین و ظلم به انسانهای بیگناه است، ولی موضوع کوچکی را میبینند و به آن میپردازند.
کتاب وصف گل هزاران صفحه شد
مداح: سیدعلی حسینینژاد
روشنتر از شکوه تو هفت آسمان نداشت
رهبر انقلاب در مناسبتهای مختلف با مداحان، هیئات و شاعران، تأکید فراوانی در مورد چگونگی برگزاری اجتماعات مذهبی و همچنین کیفیت آن دارند مثلاً، ایشان میفرمایند هیئتها نباید سکولار باشند و اشعار باید به بحثهای انقلابی و بصیرتافزایی اشاره داشته باشد. به نظر شما این موارد چه اهمیتی دارد و تا چه اندازه محقق شده است؟
دعا کردی برای ما چه از این بهتر است
مادحین حاضر با اشراف بر دستگاه های موسیقی و آوازی قطعاتی اجرا کردند که مد نظر حضار قرار گرفت.
و بی تردید افاضات معظم له باید در جایی بحث و تفسیر شود و خود ایشان نیز از جلسه رضایت داشتند و فرمودند جلسه مفیدی بود.
کشور ما در جهان به شعر شناختهشده و ما ادبیات هزارسالهی بسیار فاخری داریم که باید قدر بدانیم. ما بعد از انقلاب از چند جهت رشد داشتیم؛ یکی از جهت کمیّت بود که رشد فزآیندهی شاعر داشتیم؛ یعنی از لحاظ کمیّت شعر بسیار رشد کرد. ما الآن چند هزار شاعر در سراسر کشور داریم که نزدیک به ۵۰۰ شاعر جوان روحانی و طلبه هستند. این آمار اصلاً قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست.
پس ما نیاز به ادبیات سیاسی و عبور از جریانهای سکولار داریم. درواقع امام حسینمان نباید امام حسینی باشد که در سال ۶۱ شهید شد، بلکه امام حسین در روزگار ما هم امتداد داشته باشد؛ امام حسینی که برای جامعهی امروز ما هم پیام دارد و اگر بخواهیم الگوگیری کنیم باید راه او را برویم.
ای صبا ای پیک دور افتادگان اشک ما بر خاک پاک او رسان
که این پرچم رسد آخر به دست مهدی ات
بیتو زمین، جهنمی از رنج و درد بود
چرا دلها نباشد محو و مست مهدی ات
سلام صفای اشهد اذانها
این باغ های معرفت، آب روان نداشت
جهان تحت الکسا پاینده است
جهان با شور تو حسینی میشود
افول آمریکا شد جلوه گر
وقتی میگوییم شاعر و مداح باید سیاسی باشد، یعنی روح حاکم بر سیاست اسلامی را بشناسد و موضعگیری دقیقی نسبت به مسائل داشته باشد. شاعر باید برای روزگار خودش حرف داشته باشد. مثلاً، جریانی میخواهد انقلاب اسلامی را مورد هدف بگیرد، خب باید در مقابل این جریان ایستاد. اگر ما میگوییم شعر سیاسی، منظور اینگونه از شعرهاست. اگر ما میگوییم مباحث روز در شعر بیاید، یعنی نسبت به مباحث روز واکنش و موضع داشته باشیم، از جبههی حق دفاع کنیم و جبههی باطل را منکوب کنیم. حسینهای زمان را تقویت کنیم و یزیدهای زمان را تقبیح کنیم. شاعر باید به بحثهایی ورود کند که کلان و ارزشمند است. مثلاً، شهید سلیمانی نماد مبارزه با استکبار و ظلم وقتی در کشور عراق مورد تهاجم قرار میگیرد و مظلومانه کشته میشود، شاعر باید مثل بقیهی مردم واکنش نشان دهد و شعر بگوید. همانطور که گفتم ما باید حسینهای زمانمان را تقویت کنیم.
تویی بال دعا تا آسمان
و نکته دیگر اینکه مداحان از شعرها با ظرفیت های مختلف سود می بردند که از آن جمله می توان به اشعار سعدی که شاعر کهن حساب می شود تا اشعار شاعران معاصر اشاره داشت.
مدح تو از توان عبارات خارج است
بهاری در چمن دامن کشان
**
به باغ نافله گل باور شکفت
انقلاب ما چیرهشدن بر قدرتهای بزرگ جهان بود و این همان پیام عاشوراست. رهبر انقلاب هم نگاهشان این است که بُعد حماسی و سیاسی عاشورا نباید مورد غفلت واقع نشود. همانطور که حضرت امام میفرمودند که بُعد حماسی و سیاسی عاشورا نباید فراموش نشود. تأکید حضرت آقا هم برای همین است؛ چون عدهی قلیلی هستند که اصلاً با این ابعاد کاری ندارند و فقط روضهشان را میخوانند. امام حسینی ( علیه السلام) که ما برایش روضه میخوانیم این مسائل برایش مهم بوده و ما نمیتوانیم بگوییم این مسائل برای ما مهم نیست و نباید به آن بپردازیم. به قول شهید مطهری اگر جریانی از اصالت و هویت اصلیاش خارج شود، طرف مقابل اصلاً بدش نمیآید که در این جریان حضور داشته باشد. همانطوری که بعضی از قاتلین سیدالشهداء گریه هم کردند؛ امّا اگر میان عاشورا و عصر خودمان پیوند برقرار باشد، طرف مقابل هیچوقت داخل این جریان نمیشود.
نشانی از وقار هر زن است
نقش الا الله بر صحرا نوشت سطر عنوان نجات ما نوشت
بالی اگر گشود دل ما، وبال بود
بیتو فرشته بودن انسان محال بود
یوسفتر از حضور تو، ای مصر منزلت
قسم به وصلههای چادر تو
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ وهنر برنا ؛ رهبر انقلاب پیرامون چگونگی جهت گیری کلان هیات مذهبی می فرمایند: «هیئتها نمیتوانند سکولار باشند؛ هیئتِ امام حسینِ سکولار ما نداریم! هرکس علاقهمند به امام حسین است، یعنی علاقهمند به اسلام سیاسی است، اسلام مجاهد است. رهبر انقلاب همچنین در دیدارهای متعدد با شاعران و مداحان نسبت به تقویت مضمون متقن و انقلابی در شعر آیینی تاکید کرده اند
تن و جانم فدای رهبر و این انقلاب
نمیرد این حجاب نمیرد این عفاف
شاید انگلیسیها و آمریکاییها با عزاداری ما خیلی کاری نداشته باشند، ولی وقتی میگوییم زیر بار ظلم نمیرویم و در مقابل طاغوت زمان میایستیم، این مسئله برایشان قابل تحمل نخواهد بود؛ چون ما میخواهیم از سیطرهشان خارج شویم و آنها کاری میکنند که حتی مجالس عزاداری ما هم تعطیل شود. همانطوری که در زمان شاه در دورهای مجالس عزاداری را تعطیل کردند؛ چون دیدند این مجالس در جامعه دارد حرکتآفرین میشود.
البته در بحث شعر سیاسی باید جانب اعتدال را هم رعایت کرد. بعضی اوقات موضوعی اینقدر پُررنگ میشود که به اصل شعر و ماهیت آن موضوع ضربه میزند. کسی هم توقع ندارد شعری که برای امام حسین سروده میشود فقط سیاسی باشد. اتفاقاً باید ابعاد دیگر عاشورا را هم به تناسب خودش دید. اگر موضعگیری هم میشود، باید معتدل، درست و عقلانی باشد.
پی تسبیح تو جهان پر نفحه شد
وی در خصوص تبحر مداحین در دستگاه های آوازی نیز ادامه داد؛
از مرز جان گذشتن ایمان، خیال بود
اشعاری که در دیدار رهبری خوانده شد؛
تلاطم در نهاد کوثر است
هرکس به دیده خاکی از این آستان نداشت
زمانی افزود ؛ مادحین عرب عراقی حاضر در این جلسه و مداحان حاضر از شهرهایی مثل کاشان ، قم ،تهران و مشهد نیز در این جمع صمیمی حضور داشتند که نکته متفاوت این جلسه تنوع در سبک و الحان مادحین در اجرا و به خصوص الحان عربی بود.
یا مولاتی یا زهرا
با این مثالها چه بگوییم از بتول؟!
رمز قرآن از حسین آموختیم ز آتش او شعلهها اندوختیم
که چادر افتخار هر زن است
دیگر شگفت نیست که قبرت نشان نداشت
زمان ز لحظهها ترانه دارد
شرف از اوج ما چکامه دارد
سرود همخوانی مداحان و شاعران در دیدار با رهبر معظم انقلاب اسلامی
شاعر: جواد محمدزمانی
زمین شکوه بیکرانه دارد
رهبر انقلاب از ابتدای شیوع کرونا و به خصوص امسال در مورد عزاداری در ماه محرم تأکیدات فراوانی در مورد رعایت پروتکلهای بهداشتی از جانب هیئات مذهبی داشتند که این نشان از اهمیت حفظ جان مؤمن و جلوگیری از سوءاستفادهی رسانههای مخالف و دشمن دارد؛ به نظر شما هیئات و آقایان مداحان و منبری چه وظایفی در اینباره دارند؟
چشمش غبار غفلت و گَرد عدم گرفت
خروش تو حماسه پرور است
ای آن که آسمان و زمین، جلوه زار توست
پی ایجاد ایران قوی دارم شتاب
آیا این خبر مفید بود؟