دستور ناصرالدینشاه سبب شکلگیری کوچههایی مثل «حاجیها» و «صد تومانیها» در تهران شد که اشراف و رجال، همچنین تاجران و بازرگانهای صاحبنام در آنها اقدام به خانهسازی کردند.
کوچه ثروتمندان و محله پولداران تهران کجاست؟!
«حمیدرضا حسینخانی» هم به نقل از پدربزرگش میگوید: «ابتدای کوچه طاق کوچکی وجود داشت و سراسر کوچه و حیاط خانهها پر از درختهای اقاقیا، سیب و خرمالو بود. بیشتر اهالی این کوچه، تاجرهای بازار بودند که با پای پیاده یا سوار بر الاغ و اسب به بازار میرفتند و حسابهای خود را از مغازهدارها میگرفتند.»
کوچه صدتومانیها، کمی بالاتر از میدان محمدیه، درست همجوار با بازار تهران قرار دارد. کوچهای باریک و بلند، همجوار با بازار دروازهنو که حالا تغییر چهره داده و دیگر خبری از سکونت تاجران سرمایهدار در آن نیست. خانههای ویلایی به آپارتمان تبدیل شدهاند و در بیشتر خانهها کالا و موادغذایی مغازهدارها نگهداری میشود.
گفته میشود آخرین خانه قدیمی این کوچه پاییز سال۱۳۹۶ تخریب شد تا در آن چند ملک ساخته شود. این خانهها معماری خاصی داشتند و دارای کاشیکاریهای بینظیر، آینهکاریهای هنرمندانه و نقاشیهای خارقالعاده بودند.
«نصرالله حدادی» تهرانشناس درباره محله عودلاجان، بهعنوان محله پولدارهای تهران میگوید: «برای استنباط اینکه در چه محلهای پولدارها زندگی میکردند، فقط کافی است کوچههای صد تومنیها و حاجیها و گذر پامنار و حتی خانه افرادی که جزو پولدارهای تهران بودند را روی نقشه تهران قدیم پیدا کنیم. آنوقت متوجه خواهیم شد که همه این کوچهها و بخشی از گذرها که به بازار ختم میشدند، در محله عودلاجان قرار گرفته بودند.
او ادامه میدهد: «بین مردم ضربالمثل شده بود که هر کسی پول زیادی داشت و در خانههای اشرافی زندگی میکرد، میگفتند فلانی اهل کوچه صدتومانی است.»
به گزارش برنا؛ ناصرالدینشاه که ارگ سلطانی خود را بازسازی کرد، دستور داد در بناهای اطراف آن هم افراد متمول ساکن شوند چون معتقد بود نباید تفاوت فاحشی بین ارگ و ساختمانهای اطرافش وجود داشته باشد.
بیشک چنین افرادی معنی فقر را نمیفهمیدند؛ همانطور که جعفر شهری در کتاب «شکر تلخ» توضیح داده که با وجود قحطی در تهران، اهالی کوچه حاجیها با دیدن گرسنگی مردم که در خوردن سگها و گربهها هم ابایی نداشتند، تعجب میکردند.