این موضع‌گیری مردم در مقابل اقدام معاویه، نشان می‌دهد که مردم سیستان از آغاز از موالیان علی(ع) و اهل‌بیت پیامبر(ص) بوده‌اند. درباره قیام مردم سیستان برای خونخواهی امام حسین(ع) و شهدای دشت کربلا باید اشاره کرد که مشخص نیست خبر واقعه جانسوز کربلا و اسارت اهل‌بیت پیامبر(ص)، چه وقت به سیستان و دیگر شهرهای ایران رسید؛ اما به گواهی تاریخ نخستین قیام مردمی بر ضد بنی‌امیه، کمتر از چند ماه پس از واقعه کربلا، به دست مردم سیستان برپا شد.
در تاریخ نقل شده مردم دارالولایه سیستان پس از دریافت خبر شهادت امام حسین(ع) قیامی علیه حاکم وقت منطقه که از سمت بنی‌امیه منصوب شده بود بر پا کرده و این فرد را از حکومت خلع و مجبور به فرار کردند. این قیام تنها دو ماه پس از شهادت این امام همام شکل گرفت، در حالی که قیام توابین سه سال و قیام مختار حدود پنج سال پس از شهادت امام حسین(ع) به وقوع پیوست.
منطقه سیستان بر مبنای تقسیمات جغرافیایی فعلی شامل پنج شهرستان زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز واقع در شمال استان سیستان و بلوچستان است و یکی از اتفاقات مهمی که در تاریخ منطقه سیستان به ثبت رسیده که نشان دهنده بصیرت و ولایت‌مداری ویژه مردم این خطه و دلبستگی مردم سیستان به اهل بیت(ع) است، قیام به خونخواهی امام الحسین(ع) و شهدای کربلا بوده که روز 25 محرم سال 62 هجری قمری تقریباً دو ماه بعد از ماجرای کربلا رخ داده است.
یکی از این مناسبت‌ها که برابر ماده واحده “تعیین مناسبت‌های جدید برای درج در متن و ضمیمه تقویم رسمی کشور در سال 1403” و بنا به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی در جلسه 889 مورخ 18 مهرماه شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده، یاد روز قیام مردم سیستان به خونخواهی شهدای کربلا(سال 62 هجری قمری) است که مقرر شده در تاریخ 25 ماه محرم در ضمیمه تقویم درج شود؛ اما ماجرای این قیام چه بوده است؟
مردم سیستان پس از پذیرش اسلام، در راه خدا و ولایت امام علی(ع) بسیار کوشیدند و در تاریخ افتخارات مهمی به نام خود ثبت کردند. در این راستا مؤلف تاریخ سیستان در این کتاب آورده است: در زمان خلافت عثمان، «عبدالرحمن‌بن‌سَمُرة‌بن‌حَبیب» والی سیستان بود. با شروع خلافت علی وی با اموالی که از بیت‌المال سیستان در اختیارش بود، به معاویه پیوست و نزد او ماند. پس علی، «عبدالرحمن‌بن‌جَرْوِ الطایی» را والی سیستان کرد. با شروع جنگ صفین، عبدالرحمن طایی برای یاری علی نزد وی بازگشت. معاویه نیز از فرصت بهره برد و باز عبدالرحمن‌بن‌سمره را به سیستان اعزام کرد؛ اما مردم از پذیرش و همراهی او امتناع کردند و بزرگان و علمای شهر گفتند ما پیشوایی می‌خواهیم که پیرو سنت محمد مصطفی و علی‌بن‌ابی‌طالب باشد. به دنبال آن امیر مؤمنان علی به‌نوبت، والیانی به سیستان فرستاد تا بر آنجا حکم برانند.
مؤلف کتاب تاریخ سیستان در صفحه 81 این کتاب آورده است: پس از واقعه کربلا و شهادت امام حسین(ع) و اسارت اهل‌بیت رسول خدا(ص) و امیرمؤمنان علی(ع) از کوفه به شام و انعکاس آن در سراسر دنیای اسلام، مردم سیستان با شنیدن این خبر به خونخواهی اباعبدالله الحسین(ع) بر ضد یزید‌بن‌معاویه و حکمران او در سیستان، عَبّاد‌بن‌زیاد(برادر عُبَیْدالله‌بن‌زیاد عامل جنایت کربلا) قیام کردند. با اینکه در آن موقع، حکمران سیستان، هم سپاه و هم نیروی انتظامی(شُرطه) و هم محکمه قضا در اختیار داشته و کاملاً بر اوضاع مسلط بوده، ولی همینکه عده‌ای از مردم آغازگر قیام شدند، عَبّاد‌بن‌زیاد درنگ را جایز ندانست و با برداشتن بیست میلیون درهم موجودی بیت‌المال، از سیستان فرار کرد؛ به‌طوری‌که سیستان ماه‌ها بدون والی ماند. پیداست که اگر عَبّاد نمی‌گریخت و در سیستان مانده بود، جان خود را از دست می‌داد. بعد از چند ماه، عُبَیْدالله‌بن‌زیاد به جای والی سابق، دو برادر دیگرش، یزید‌بن‌زیاد و ابوعبیدة‌بن‌زیاد را باهم به سیستان فرستاد. طبعاً که آنها نیز با مدارا با مردم سیستان رفتار کردند تا توانستند اوضاع را آرام کنند و به حکومت خود ادامه دهند.