باید راه تعامل با سلبریتی ها را در جامعه جست وجو کنیم

شهرت همراه با محبوبیت تولید قدرت می کند

به گزارش خبرنگار برنا؛ همزمان با هفته کتاب و کتابخوانی، نشست معرفی و بررسی کتاب «شُهرگی»،  در چارچوب پنجاه‌ونهمین نشست «کرسی یونسکو در فرهنگ و فضای مجازی» و دوازدهمین نشست «کتاب‌رسا»، امروز دوشنبه ۲۸آبان ماه ۱۴۰۲ با میزبانی برنا فیروزی، نویسنده کتاب و حسن خجسته، عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما برگزار شد.

انتهای پیام/



منبع

نویسنده کتاب شُهرگی در این زمینه ادامه داد: در تاریخ هم می‌بینیم پادشاهان در ادوار گذشته برای ضرب سکه از نام و نشان خود استفاده می‌کردند در واقع از مفهوم شهرت بهره می‌گرفتند؛ چرا که شهرت به خصوص زمانی که همراه با محبوبیت باشد می‌تواند تولید قدرت هم کند.

نویسنده کتاب شُهرگی گفت: همان طور که در کتاب اشاره کردم تمایل پژوهشگران و افراد موثر در مطالعه و بررسی این پدیده اساسا گرایش به سمت انتقاد است و صرفا به جنبه منفی پدیده سلبریتی پرداخته می‌شود و واقعیت این است مقالات و کتابهای پژوهشی در این حوزه رویکردشان انتقادی است.

خجسته با تاکید بر اینکه سلبریتی امروز محصول سه عنصری است که نباید از آنها غفلت شود، اظهار داشت: یکی از آن عناصر سلبریتی ساز رسانه‌هاست و با توسعه رسانه در دهه‌های گذشته تعداد سلبریتی‌ها نیز افزایش یافت و فضای مجازی فرصت ایده‌آل برای کسانی شد که به شکل سلبریتی مشهور شوند.

نویسنده کتاب شُهرگی در این زمینه تصریح کرد: زیرا تا زمانی که رسانه‌ها مورد توجه رسانه‌ها قرار نگیرند و مردم به دنیال کسب اخبار و کسب اطلاعات از زندگی خصوصی آنها نباشند، نمی‌شود آنها را به عنوان سلبریتی نگاه کرد.

خجسته: تفاوت سلبریتی‌ها با آدم‌های معروف در مسئولیت پذیری اجتماعی است

وی در ادامه این نشست مطرح کرد: امروز می‌بینیم دسترسی افراد عادی به موقعیت شهرت تغییر کرده است و تبدیل شدن به سلبریتی از نشانه‌های آن است که شبکه‌های اجتماعی نسل جدید نقش بسیار پررنگی در این زمینه ایفا می‌کنند.

فیروزی با بیان اینکه قانونمند کردن رفتار سلبریتی‌ها ارتباط مستقیم با شفاف سازی زندگی خصوصی آنان دارد، گفت: از آنجا که سلبریتی‌ها عمدتاً برخاسته از جامعه هستند و در ظرف جامعه تعریف می‌شوند باید به راهکاری برسیم که تعامل با آنها را در جامعه جستجو کنیم.

قانونمند کردن رفتار سلبریتی‌ها با شفاف سازی زندگی خصوصی آنان 

فیروزی ادامه داد: بنابراین زمانی که می‌خواهیم راجع به این پدیده بنویسیم و وارد پژوهش شویم باید به تمام این جنبه‌ها توجه کنیم. درواقع جدا کردن اینها از یکدیگر در جهان واقعی امکان پذیر نیست اما برای نزدیکتر شدن فهم موضوع بهتر است همه اینها را از یکدیگر جدا کنیم.

بخوانید:  جاده کرج_چالوس بسته شد

در این نشست حسن خجسته باقرزاده استاد دانشگاه با اشاره به نگاه پنهان مدیریتی به پدیده سلبریتی در کتاب شهرگی اظهار داشت: به نظر من دو گروه آدم‌های معروف و سلبریتی وجود دارند که ذاتاً جنس این دو با هم متفاوت است.

وی افزود: در دنیا آدم‌های معروفی چون شهید مطهری مارکس هگل هم وجود دارند که آدم‌های معروفی هستند ولی سلبریتی نیستند و تفاوت این آدم‌های معروف با سلبریتی‌ها این هست که مسئولیت اجتماعی دارند و سلبریتی معروف است ولی بدون مسئولیت اجتماعی.

فیروزی با تاکید بر اینکه سلبریتی‌ها باید تکالیف خود را نسبت به جامعه بدانند و مطالبه اجتماعی و حاکمیتی از آنها صورت بگیرد اظهار داشت: نمی‌شود نقش سلبریتی‌ها در جوامع مدرن برای شکل دهی به باورها و ارزش‌های زندگی مردم را بی تاثیر دانست.

وی تاکید کرد: سلبریتی هرچند مفهوم جدیدی است اما پدیده‌ای جدیدی نیست و قدمت این پدیده به سالهای دور برمی‌گردد و شاید بتوان گفت تاریچه این پدیده به تاریخچه بشریت بر می‌گردد؛ چرا که محبوبیت در تاریخ بشریت جایگاه خود را دارد.

در این نشست همچنین حجت الاسلام سید رضا عاملی استاد حوزه و دانشگاه شهره گی با توجه به اینکه جمعیت‌های زیادی پشتش قرار گرفته مسئله مهمی هست که نمی‌شود با آن تقلیل گرایانه مواجه شد زیرا درست یا غلط این افراد جمعیتی را جذب می‌کنند و موجب ایجاد رفتار می‌شوند.

وی افزود: جامعه شناسان کشورمان باید یک بار برای همیشه یف را مشخص کنند که آیا سلبریتی‌ها به طور مطلق در کشور آسیب‌زا هستند؟ هرچند عمده کنش‌های این جریان آسیب‌زا بوده ولی به طور مطلق نمی‌توان تحلیل کرد چون این مفهوم میان صاحبنظران و صاحبان شهرت موضوعی سیال است.

وی با تاکید بر توجه به جنبه‌های اقتصادی سلبریتی‌ها اظهار داشت: سخنگوی سازمان امور مالیاتی اعلام کرد که حساب‌های ۱۲۳ نفر از بلاگرها و اینفلوئنسرها را مورد بررسی قرار دادیم و در بازه زمانی چند ماهه بالغ بر ۱۳۰۰ میلیارد تومان واریزی به حسابشان بود. این عدد در جامعه‌ای که بخش قابل توجهی از دنبال کنندگان سلبریتی‌ها در زیر خط فقر زندگی می‌کنند عدد بسیار قابل توجهی است و شفاف سازی آن به تدریج طبقات مختلف جامعه را از فضای رفتاری زرد و نوع استفاده سلبریتی‌ها از مخاطبانشان آگاه می‌کند.

وی مطرح کرد: یکی از شاخص‌های اصلی که ما توجه ویژه‌ای راجع به این پدیده کردیم این بود مطالعه پدیده سلبریتی یک حوزه میان رشته‌ای تلقی می‌شود، این پدیده بعدهای مختلفی دارد، به همین دلیل لازم بود از مشورت اساتید و صاحب نظران سایر حوزه‌‍‌ها هم استفاده کنم.

بخوانید:  جزییات جدید و جالب از ساخت هواپیما در ایران

این استاد دانشگاه افزود: تاثیرگذاری آدم‌های معروفی چون شهید مطهری و ملاصدرا و مارکس و هگل با امثال سلبریتی‌ها در این است که سلبریتی‌ها با احساس افراد سر و کار دارند ولی این آدم‌های معروف با عقل و هوش افراد مواجهند.

فیروزی همچنین گفت: امروز زندگی مدرن که به عبارتی تمام جوامع را تحت تاثیر خود قرار داده است روی پرده‌ها و توسط سلبریتی‌ها اتفاق میفتد؛ نظریه قوی در دنیا وجود دارد که سلبریتی‌ها را محصول نظام سرمایه‌داری می‌داند چرا که سلبریتی‌ها تولید نیاز و افزایش مصرف را به همراه خود دارند.

وی مطرح کزد: در این کتاب به مفهوم سلبریتی اشاره شده است؛ سلبریتی یک مفهوم کیفی و نسبی است که دارای یک تعریف کلی نیست و متاثر از نوع رسانه‌ای است که آن را پوشش می‌دهد. جایگاه سلبریتی و نقطه اثر آن را باید در هویت فرهنگی، کنش اجتماعی و رفتارهای نمایشی آن فرد در رسانه‌ها پیگیری کرد.

وی زیبایی، ثروت و موقعیت اجتماعی را سه مشخصه جامعه مدرن برشمرده و گفت: عامل سوم هم عوامانه شدن مفهوم فرنگ در جامعه ایرانی است.

وی افزود: عامل دوم نیز ماهیت جامعه مدرن در ارتباطات است چون در جامعه جدید ارتباطات مبتنی بر رقابت است و هرچه وارد مدرنیته می‌شویم این رقابت افزایش می‌یابد. 

نویسنده کتاب شُهرگی همچنین در خصوص مدیریت سلبریتی‌ها، اظهار کرد: یکی از موضوعاتی که همواره دغدغه افراد است، بحث مدیریتی و نحوه تعامل با این قشر است، در این زمینه ایده‌ها و افکار مختلفی وجود دارد اما من فکر می‌کنم در شراط کنونی و توجه به ویژگی‌های این پدیده اجتماعی، ما می‌توانیم مدیریت سلبریتی‌ها در سه راهبرد کلان بررسی کنیم.

نویسنده کتاب شُهرگی با بیان اینکه تمام تلاش بنده بر این بود که از حرفهای تکراری جلوگیری شود و در این مورد از نظریات صاحب نظران دنیا و افراد موثردر این حوزه استفاده کنم، عنوان کرد: زمانی که در مورد سلبریتی و فرهنگ شهرت صحبت می‌کنیم، عملا از یک پدیده اجتماعی حذرف می‌زنیم که روانشناختی، جامعه شناختی، اقتصادی، فرهنگی و البته یک پدیده احساسی است که می‌تواند تاثیرات بسیار جدی را در ابعاد مختلف جامعه داشته باشد.

فیروزی در پاسخ به سوال در خصوص سلبریتی مذهبی تصریح کرد در فرهنگ دینی ما شهرت طلبی امری مذموم است اما در این کتاب فارغ از نظام ارزش گذاری که ذهنی خودم به موضوع پرداخته‌ام و علی رغم اینکه همه سلایق فکری با نگاه انتقادی به پدیده سلبریتی می‌نگرد ولی ما سعی کرده‌ایم ابعادمند به این مسئله بپردازیم.

عاملی: نباید به پدیده شهرگی تقلیل گرایانه نگریست

بخوانید:  لحظه ریزش یک ساختمان در اثر آتش سوزی در اعتراضات مردمی فرانسه

برنا فیروزی، نویسنده کتاب «شُهرگی» ضمن تشکر از دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه و دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، گفت: کتاب شهرگی با هدف واکاوی پدیده سلبریتی تهیه و تنظیم شده است؛ تمرکز حوزه‌های پژوهشی در این رابطه بیشتر حول محور تاثیرات اجتماعی این قشر بوده است و تاثیرات این قشر هم در جامعه ما اگر ضد ارزش شناخته نشود، به عبارتی هنجارمند و تابع هنجارهای جامعه هم نبوده است.

وی تصریح کرد: بنابراین با توجه به اینکه بنده به سبب مسئولیت‌هایی که داشته‌ام، یک تعاملاتی با این قشر داشته‌ام، بنده را بر این وا داشت که برای بررسی ابعاد مختلف این پدیده وارد پژوهش و گردآوری نظرات شوم بلکه بتوانم نسبت به تئوری‌سازی و نه صرفا تاثیرات این پدیده، حرفهای جدیدی را وارد ادبیات فارسی کنم

وی با بیان اینکه کره‌ای که طرفدار موسیقی کره‌ای هستند سمت یادگیری زبان کره‌ای سوق پیدا می‌کنند و این امر برایشان یک سری معانی ایجاد می‌کند، اظهار داشت: اهمیت شهرهگی در دوره ما به دلیل ظهور فضای مجازی است چون فضای مجازی یک غیر مرکزی بودن را فراهم کرده که در درون خود مرکز گرایی را نیز ایجاد می‌کند و یک جمعیت بزرگ می تواند به یک محیط یا فرد جذب شود. از این رو شهرهگی قبل و بعد از ظهور فضای مجازی با هم متفاوت است.

فیروزی افزود: اساسا زمانی که شما برای ورود به این حوزه قلم به دست بگیرید به خودی خود با جذابیت انتقادی نسبت به پدیده سلبریتی کار استارت می‌خورد، شاید یکی از دلایل سوگیری منفی نسبت به پدیده سلبریتی‌ها، تاثیرات منفی آنها بر روان مخاطبین باشد.

فیروزی در این زمینه افزود: راهبرد نخست این است که رها کردن این قشر با مکانیسم‌ طبیعی، اجتماعی و سیاسی آنها در جامعه تعریف و به طور کلی آنها به سبب کنش‌هایشان تنظیم شوند، مسئله دیگر مسئله امنیتی کردن و برخوردهای قهری با آنها است که این مسئله سطح فرهنگی را به سطح مسئله سیاسی و حاکمیتی ارتقا می‌دهد و این می‌تواند بسیار آسیب‎زا باشد، راهبرد سوم و منطقی‌تر راهبرد تعاملی و اجتماعی است. این راهبرد تعاملی و اجتماعی می‌تواند مهمترین و موثرترین راهبرد در این شرایط باشد.

فیروزی با بیان اینکه پیدایش سلبریتی به صورت فرهنگ زاییده سالهای اخیر است، تاکید کرد: فرهنگ سلبریتی یک مفهوم جدید است، در بین روشنفکران پدیده سلبریتی یک پدیده مخرب شناخته می‌شود تا جایی که دانشگاهیان و افراد دغدغه‌مند سلبریتی را پدیده طبیعی نمی‌دانند و به تعبیری تولید سلبریتی یک فرآیند ساده اجتماعی نیست بلکه می‌شود از آن به عنوان صنعت سلبریتی نام برد.